که یکی از این مسیرها تاثیر بر ترشح هورمون­ها می باشد که پیام رسان های شیمیایی هستند. هورمون ها نقش های مختلفی در بدن دارند از جمله تنظیم فشار خون موضعی و عمومی بدن، سنتز پروتئین، اسیدهای چرب خون و متابولیسم بدن برای تامین انرژی مورد نیاز است. برخی تاثیر مثبتی بر سرعت سوخت و سازی دارند، برخی نیز جنبه متابولیکی و برخی نیز جنبه آنابولیکی دارند.

مثلا می‌دانیم که ورزش کردن، باعث بهبود مقاومت به انسولین شده که آن نیز کمک می‌کند گلوکز خون بهتر کنترل شود. این اتفاق به مرور زمان، ریسک زمینه‌ی ابتلا به دیابت نوع دوم را پایین می‌آورد. یا ورزش بر هورمون رشد تاثیر گذاشته که آن نیز می تواند چندین اثر متابولیکی، از جمله افزایش سطح گلوکز و اسیدهای چرب در خون و سنتز پروتئین در بدن داشته باشد. در مجموع هنگام ورزش، سیستم ترشحی اثر قوی روی واکنش بدن نسبت به هر فعالیت خاص دارد و به هماهنگی مکانسیم های مختلف بدن، کمک می کند.

انواع تمرینات ورزشی مختلف می توانند اثرات متفاوتی روی سیستم های هورمونی بدن داشته باشند. هر دو تمرین هوازی و قدرتی  مزایای مختلفی برای بدن دارند که برای بدن لازم می باشند، اما واکنش­های هورمونی به تمرینات هوازی نسبت به تمرینات قدرتی متفاوت است. مثلا انجام طولانی مدت ورزش هوازی با شدت متوسط، تاثیر کاتابولیک دارد، در حالیکه تمرین قدرتی دارای اثر آنابولیک است. در واقع، تاثیرات هر کدام از این دو نوع ورزش، دقیقا برعکس هم هستند. تمرینات هوازی طولانی مدت، پیام ِ تجزیه‌ی ذخایر پروتئین بدن را می‌فرستد در حالیکه تمرینات قدرتی، پیام را به نفع سنتز پروتئین‌های جدید در عضله می فرستد. میزان سنتز یا تجزیه‌ی پروتئین در واکنش به تمرینات هوازی را می‌توان با مصرف کالری کافی و مقدار مناسبی از پروتئین و کربوهیدرات اصلاح کرد، و از تاثیرات کاتابولیک آن کاست. یا همچنین می‌توان تاثیر آنابولیک تمرین قدرتی را با همین شیوه افزایش دهید.  سایر هورمون‌ها نیز تحت تاثیر انواع تمرینات قرار می گیرند. مثلا هورمون‌هایی که گلوکز خون، سیری و گرسنگی افراد، خون سازی، استرس، هورمونهای جنسی مثل استروژن و پروژسترون و تستوسترون، خواب، خلق و خو افراد و ...  را تنظیم می‌کنند، می‌توانند با تمرین، افزایش یا کاهش پیدا کنند. یکی از هورمون هایی که بر کنترل گلوکز خون و رفتار افراد تاثیر دارد کوتیزول می باشد. که برای حمایت از انرژی سوخت و ساز حین ورزش‌های طولانی مدت مثلا مسافت‌های طولانی دویدن و تمرینات پُرشدت، کورتیزول اضافی در بدن ترشح می شود. ولی تمرینات کم شدت و آرام کننده می‌توانند کورتیزول را پایین بیاورند زیرا به کاهش استرس عصبی کمک می‌کنند. به طور کلی تمرین کردن، استرسی کوتاه مدت بر بدن وارد می‌کند که می‌توانند برنگیزاننده‌ی تغییرات هورمونی جهت کمک به حفظ هموستازی باشند.   حتی میزان استرسی که وارد می شود با توجه میزان آمادگی بدنی افراد مختلف دارند تاثیرات مختلفی دارد.

بنابراین می توان گفت که ورزش برای بهبود سوخت و ساز و کنترل وزن بدن مفید می باشد و تحقیقات مختلف نشان داده اند از آنجایی که تمرینات مختلف اثرات متفاوتی روی بدن دارند پس انحام این تمرینات در کنار هم می توانند اثرات مفیدی تری روی سلامتی افراد داشته باشد. پس شما هم باید تمرینات مقاومتی  و هم تمریناتی که باعث بهبود ضربان قلب شما می شود را در کنار هم انجام دهید.   همچنین انجام این تمرینات در کنار رژیم غذایی سالم می تواند اثرات مفید دو چندانی روی سلامتی داشته باشد.

دکتر حمید ملکشاهی نیا/ متخصص فیزیولوژی ورزشی/ هیات پزشکی ورزشی استان خوزستان