درواقع روانشناسی ورزش علاوه بر شباهت های کلی با شیوه های سنتی مشاوره و روانشناسی، تفاوتهایی هم دارد، به طوری که روانشناسان ورزش در بیشتر گرایش های آن، غالبا خارج از کلینیک و دفاتر رسمی مشاوره ای، خدمات خود را  ارائه می دهند. به عنوان مثال روانشناسی که با یک گروه از ورزشکاران المپیکی کار می کند ممکن است درتمرینهای تیم هم حضورداشته باشد، درجلسه های توجیهی شرکت کند، همراه تیم به سفرهای ورزشی و المپیک اعزام شود، درهتل محل اقامت تیم اسکان یابد، با ورزشکاران و مربیان برسر یک میز غذابنشیند وخدمات روانشناختی را در میادین ورزشی وحتی درفاصله بین تمرین ها ارائه دهد.

محدودیتهایی ازقبیل " درچه زمانی ازتمرین بهتراست خدمات مشاوره ای و روانشناختی ارائه شود؟ " به طور قابل ملاحظه ای بی قاعده تر از خدمات روانشناختی سنتی است. همچنین "چه چیز؟" یا محتوای این گونه خدمات نیز به وضوح ممکن است درمقایسه با اشکال سنتی مشاوره متفاوت باشد.

درمدل اخیر روانشناسی ورزش، تمرکز اصلی تکنیک ها بر پایه افزایش عملکرد ورزشکاراستوار است و احتمالا این افزایش کارآیی ازنظر ورزشکاران و مربیان یکی از مهمترین مزیت های روانشناسی  ورزش محسوب می شود. بنابراین ورزشکار یا مربی درابتدا درجستجوی خدماتی هستند که بتواند به افزایش عملکرد حرفه ای منجرشود. تکنیکهایی ازقبیل گفت وگوی درونی مثبت، تصویرسازی، آرام سازی، هدف گزینی و...ازجمله تکنیک هایی هستند که به طور گسترده ای به همین منظور بکارمی روند.

اما درتورنومنت های بین المللی مهمی  مانند المپیک که معمولا ورزشکاران دریک فضای رقابتی سنگین و تحت فشارهای روانی زیادی قرار می گیرند، تکیه بر آموزش تکنیک های مهارتهای ذهنی، به تنهایی، برای منطبق نمودن شرایط روانی ورزشکاران با شرایط رقابتی حاکم بر مسابقات کافی نیست.

در واقع آموزش تکنیک های فوق شاید تنها نقطه آغازی باشد برای برقراری رابطه تؤام با اعتماد بین روانشناس و ورزشکار. به این ترتیب ورزشکار با اطمینان بیشتری حاضراست تا نگرانی ها و حتی مشکلات زندگی شخصی  و حرفه ای خود را که به شکل عمیقی عملکرد وی را تحت تأثیرقرار می دهند با  روانشناس در میان بگذارد. لذا لازم است تا برای کسب بهترین نتیجه وایجاد یک رابطه معنی دار متقابل، برنامه جلسات مشاوره ای و روانشناختی حداقل 3 ماه قبل از آغاز رقابتهای المپیک آغاز شود.

 یک روانشناس مجرب وکارآزموده به خوبی می داند که مشکلات عمیق تر و مهمتر دیگری ممکن است عملکرد ورزشی یک ورزشکار را تحت تأثیر قرار دهند که خارج ازفضای رقابتی قرار داشته باشند، لذا گاهی لازم است مداخلات درمانی  خود را بر مسیر و نقطه ای خارج از فضای ورزشی و رقابتی متمرکز کند. به این ترتیب و با یک نگاه چند وجهی به مسائل است که روانشناس می تواند درتعدیل و کنترل فشارهای روانی ورزشکار در رقابتهای بزرگی مانند المپیک نقش بسیار مؤثرتری از یک مربی مهارت های ذهنی صرف داشته باشد واز عوامل مهم و تأثیر گذارمدال آوری تلقی شود. 

کورش معصوم زاده-کارشناس ارشد روانشناسی بالینی کمیته روانشناسی فدراسیون پزشکی ورزشی

Reference:  Britton  W. Brewer ,  (2009), Psychology: Handbook of Sports Medicine and Science, Wiley- Blackwell