اواخر سال ۲۰۱۹ میلادی، دنیا با ویروس SARS-COV۲، شروع پاندمی کشنده ای را تجربه کرد. با وجودی که بدنبال واکسیناسیون فراگیر، همه گیری فروکش کرد، اما موارد تک گیر ادامه دارد و با توجه به مسافرت های مکرر، شانس ابتلا در آ ورزشکاران کماکان نسبتاً بالاست. ملاحظات خاصی برای کم کاهش احتمال درگیری، سرایت در اردوها و کمپ ها،  شناسایی موارد پرخطر و اعمال محدودیت های ورزشی برای حفظ ایمنی ورزشکاران ضروری است.

فرد آلوده به ویروس SARS-COV۲ مکگن است علائم و نشانه های مختلفی (از بی علامتی تا علائم شدید نارسایی تنفسی) را داشته باشد. این علائم می توانند ایمنی و عملکرد ورزشکار را مختل کنند. در بسیاری از مطالعات نشان داده شده است که علائم بیماری و شدت این علائم در بین ورزشکاران و غیر ورزشکاران متفاوت بوده است. تعداد ورزشکارانی که نیاز به بستری داشتند، در مقابل جامعه معمولی کمتر بوده است. بانوان بالاخص، بار علامتی سنگین تری داشته اند. اغلب ورزشکاران مجبور به ترک ورزش به مدت ۲ تا ۴ هفته و- ۱۵ درصد موارد بیشتر از یک ماه - شدند. پس از بازگشت به ورزش، افرای که در ابتدا علائم بیشتر و شدیدتر داشتند، علائم عدم تحمل به ورزش بیشتری را گزارش کردند.

پس از ۸ هفته از مثبت شدن PCR شاخص های نوار قلب استراحت در ورزشکاران مبتلا و بیماران غیر ورزشکار تفاوت قابل توجهی نداشت (حتی از نظر تعداد ضربان قلب). یافته های اکوکاردیوگرافیک بیماری قلبی عروقی مثل افیوژن پریکارد (PE) و اختلالات حرکتی موضعی در عضله قلب (RWMA)، در تعداد بسیار کمی از ورزشکاران دیده شد. در مطالعه مارتینز و همکاران، ۱۹ نفر از ۷۸۹  ورزشکار حرفه ای، علائم اکوکاردیوگرافیک آسیب قلبی را نشان دادند. البته آمار میوکاردیت تحت بالینی در این رقم گزارش نشده است.

در شاخص های اسپیرومتریک ورزشکاران، سطوح FVC، FEV۱ و نسبت FEV۱/FVC در بیشتر موارد، از مقدار طبیعی بالاتر بود. اما در یافته های تصویربرداری، ۱۵ ورزشکار از ۱۲۲ نفر، شواهد انسدادی را نشان دادند. البته روش های تشخیصی بیشتر مثل ظرفیت دیفیوژن و قدرت عضله تنفسی بهتر می توانند نتایج موثر بر عملکرد ورزشی را نشان دهند. به یاد داشته باشیم که حتی اختلال بسیار کوچک وضعیت تنفسی، بر عملکرد ورزشی تاثیر قابل توجهی برجا می گذارد.

در نتایج آزمایشگاهی، فریتین یک بیومارکر فاز حاد قلمداد شده و بالا بودن سطح فریتین با بیماری شدیدتر و عواقب وخیم تر در ارتباط بوده است.

یک یافته مهم، ۱۰ تا ۱۵ درصد ورزشکاران حتی بعد از گذشت ۱۲ هفته، همچنان برخی مشکلات مثل کاهش عملکرد ورزشی، تنگی نفس فعالیتی، تپش قلب، اختلالات خواب، نوسانات خلقی، مشکلات تمرکز، درد مفاصل، و کاهش تحمل به ورزش را گزارش کردند. در برخی ورزشکاران حتی این دوره زمانی می تواند به بیش از ۶ ماه برسد. عوارض دراز مدت کوید ۱۹ چه در جامعه ورزشکاران و چه در جامعه عادی در بین بانوان شیوع بیشتری دارد.

علائم عصبی-روانی تا ۵۰ درصد موارد توجیه گر کاهش تحمل به ورزش را در اینده هستند. مونیتورینگ ورزشکاران از نظر روانشناختی هنگام بازگشت به ورزش قویا پیشنهاد می شود. از دیگر شاخص های مهم پیش بینی کننده کاهش تحمل به ورزش، می توان از تنگی نفس در زمان بیماری حاد نام برد. به علاوه، نمی توان تاثیر سویه های مختلف ویروسی و همچنین واکسیناسیون را در عوارض دراز مدت کوید نادیده گرفت.

Symptoms, Clinical Findings, Outcome, and Prolonged Exercise Intolerance—A Prospective, Observational, Multicenter Cohort Study (CoSmo-S). Sports Med (۲۰۲۴). https://doi.org/۱۰.۱۰۰۷/s۴۰۲۷۹-۰۲۳-۰۱۹۷۶-۰

دکتر لاله حاکمی/متخصص داخلی-نایب رئیس فدراسیون پزشکی ورزشی