در رابطه با اثر ورزش بر شخصیت انسان، یکی از گسترده ترین عقاید این است که ورزش از راه های گوناگون در روح و شخصیت ورزشکار اثر مثبت می گذارد. این تاثیرات می تواند دایمی و یا موقتی باشد. در مورد افراد جوان تر به این دلیل که فرایند رشد و تکامل آنها در حال تکوین است، بیشتر از افراد مسن صحت داشته باشد، احتمالا مهمترین جنبه این تاثیر، رشد شخصیت است. علاوه بر رشد شخصیت، ورزش به طور موثری در تحول جنبه اجتماهی شخصیت، صلاحیت و شایستگی اجتماعی فرد می تواند اثر داشته باشد.

یکی از متداول ترین طبقه بندی هایی که روانشناسان در رابطه با انواع هر تیپ شخصیتی به کار می برند، تیپ درون گرا و برون گراست. افراد درون گرا کسانی هستند که واکنش آنها نسبت به موقعیت های مختلف منفی است یا از این موقعیت ها فرار می کنند و ساکت و آرام هستند.

از طرف دیگر افراد برون گرا نسبت به موقعیت ها واکنش نشان می دهند، در مقایسه با افراد درون گرا زیاد حرف می زنند و تماس اجتماعی آنها بیشتر است. تحقیقات نشان داده است که افراد ورزشکار با شرکت فعال در فعالیت های اجتماعی، مانند تمرین ها و مسابقه ها و همچنین مقبولیت اجتماعی که به دلیل موفقیت ورزشی احراز می کنند، شخصیتی برون گرا و فعال می یابند و واکنش آنها نسبت به شرایط مختلف بهتر است.

 شخصیت اجتماعی تسهیل کننده رشد صحیح وطبیعی روانی افراد است، چنانچه ورزش در یک جامعه مطابق با اصول این علم در نظر باشد، افراد ورزشکار را از فردگرایی و خودمحوری خارج کرده و رشد و حیات طبیعی را درآن ها بهبود می بخشد و در نتیجه شکوفا کردن این استعدادمی توانند با سایر افراد اجتماع ارتباط برقرار کرده و با آنها زندگی کنند.

 چون برنامه های ورزشی این امکان را فراهم می کند که شخصیت و ماهیت افراد آشکار شود، لذا رفتار و اعمال ناشایست شناخته می شود و جایگزین آنها با  خصایص انسانی و رعایت قوانین صورت می گیرد.

 بدین گونه هر فرد می تواند از احترام لازم در بین جامعه خود برخوردار گردد. این ارتباط مطلوب شکل گرفته و به صورت اخلاق در آمده و به قلمروهای خارج نیز انتقال یافته  و مشاهده می شود.

به عقیده محققین، ورزش موجب نشاط و شادی و بالابردن اعتماد به نفس افراد می شود، زیرا افراد افسرده یا اعتماد به نفس ندارند یا میزان آن بسیار پایین است. در ورزش احساس رضایت فرد بالا می رود و فرد احساس می کند به موقعیت هایی دست یافته است.

 ورزش در درمان بسیاری از بیماری ها از جمله افسردگی نقش بسزایی دارد. ۳۰ دقیقه ورزش در روز می تواند آثار افسردگی را به اندازه برخی از روش های روان درمانی و یا داروهای ضد افسردگی کاهش دهد.

کسب موفقیت های ورزشی و یا تلاش برای به دست آوردن موفقیت های ورزشی کوششی است که به طور مستمر در رقابت های ورزشی وجود دارد. کسب این گونه موفقیت ها و یا حتی توانایی ابراز تلاش و کوشش برای به دست آوردن موفقیت باعث می شود که فرد از استعدادهای نهفته خود آگاه شود. اطلاع فرد از استعدادهای خود می تواند امید او را به موفقیت های ورزشی و غیرورزشی (در زندگی واقعی) افزایش داده و اعتماد به نفس او را بالا می برد.

ورزش همیشه با پیروزی و موفقیت در نتایج قرین نیست. شکست هر چند در رقابتی فاقد ارزش است و و تحمل آن ناخوشایند است، اما به هر حال افراد ورزشکار به این واقعیت زندگی، در ورزش آشنا می شوند که همیشه نمی توان در هر شرایطی پیروز بود. شکست هم واقعیتی است که باید آن را شناخت و تحمل پذیرش آن را داشت.  

فرهاد مومنی/ مسئول کمیته روانشناسی هیات پزشکی ورزشی استان لرستان