در این حال فرد علاوه بر درد ناگهانی احساس تنگی نفس و یک حالت خفگی می کند که می تواند به شدت مضطربش سازد. در اکثر قریب به اتفاق موارد این حالت گذرا بوده و بدون نیاز به هیچ مداخله درمان رفع می شود لذا وظیفه کادر پزشکی این است که در صورت تشخیص بازیکن را آرام ساخته و از او بخواهد که سعی کند آرام آرام تنفس عادی انجام دهد. آرامش و مدیریت شرایط توسط کادر پزشکی در اینجا اهمیت دارد .

- آسیب های عضلات شکم :

 جدار شکم پوشیده از عضلات است و لذا بدیهی است که در معرض انواع آسیب باشد. این آسیب ها می تواند ناشی از بیش کاری(Overuseمثلا" براثر فشار تمرین زیاد)، رگ به رگ شدن یا خونریزی ناشی از ضربات باشد. به عنوان مثال رگ به رگ شد ( Strain )   عضلات شکم در پرتابگرها شایع بوده و می تواند مدتی او را از میادین دور نگهدارد. اغلب کبودی های ناشی از خونریزی زیر جلدی یا خونریزی عضلات گذرا هستند ولی بهر حال باید از نظر عدم آسیب ارگانهای داخلی فرد را بررسی نمود .

آسیب ارگانهای داخلی شکم :

 این نوع آسیبها خطرناکترین هستند. اینها معمولاً‌ بدنبال ضربه غیر برنده ( Blunt) به شکم ایجاد شده و می توانند منجر به خونریزی داخلی یا نارسایی عملکرد ارگان هایی مثل کلیه شوند. آسیب ارگانهای داخلی شکم می تواند علایمی گمراه کننده داشته باشد. یعنی در حالی که عارضه ای تهدید کننده حیات رخ داده ولی علایم متناسب نداشته باشد بنابراین کادر پزشکی ورزشی باید هوشیار بوده و ارتباط با مراکز تخصصی و بیمارستانی برای بررسی بیشتر را همواره مدنظر قرار دهند.

 به عنوان مثال ضربه به پایین شکم در فرد با مثانه پر می تواند منجر به پارگی مثانه شود که علائم آن خونریزی ادراری (هماچوری)، اشکال در ادرار کردن و سفتی شکم می باشد یا ضربه ای به پایین کمر به سمت پهلو ها می تواند باعث پارگی کلیه ها یا علائمی شامل هماچوری، گرفتگی و گاردینگ عضلات، درد پشت و پهلوها، تهوع و استفراغ و حتی شوک گردد با ضربات شدید و نافذتر به شکم حتی احتمال پاره گی روده ها با علائم شکم حاد وجود دارد .

ضربات غیر برنده(Blunt) به ربع فوقانی راست و چپ شکم به ترتیب می تواند موجب پارگی مرگ آور کبد و طحال شود. در این حال خطر مرگ بیشتر ناشی از خونریزی خواهد بود. علایم هشدار دهنده بیشتر علایم همودینامیک مثل بالا رفتن و ضعیف بودن آنها، افت فشار خون و رنگ پریدگی است .

پارگی طحال علت اول مرگ ناشی ترومای شکم می باشد. در صورتیکه فرد بهر علت مانند بیماری منونوکلئوز عفونی یا بیماریهای خونی (آنمی داس شکل و ...) مبتلا به طحال بزرگ (اسپلنومگالی) باشد. احتمال بروز این پارگی و مخاطرات ناشی از آن بیشتر است. اگرخونریزی داخلی ناشی از پارگی طحال باعث فشار و تحریک دیافراگم شود علامت کهر (   sign Kehr”s) مثبت خواهد شد. این علامت عبارتست از درد انتشاری به شانه چپ .

ارزیابی و پیگیری :

با چند ارزیابی ساده می توانید تا حد زیادی موارد خطرناک را غربالگری و ارجاع نمایید :

ریباند تندرنس ( Rebound tenderness) : نرمه انگشتان دست را روی شکم گذاشته و فشار دهید، بعد ناگهان فشار را بردارید، اگر درد تشدید شد یا انتشار یافت، این علامتی مهم از احتمال وجود خونریزی و تحریک پرده دورارگانهای داخلی(پریتوان) است.

وجود علائم اختلال همودینامیک : مثل رنگ پریدگی، نبض ضعیف وتند و افت فشار خون هشدار دهنده است. در این مواردکوچکترین شکی در اعزام ورزشکار مصدوم به مراکز پزشکی تخصصی نکنید. اگر شکی به وجود خونریزی یا آسیب ارگانهای داخلی داشتید، مصدوم را ناشتا نگاه دارید(آب و غذا نخورد)، پایش                                                      را بالا نگاه داریدو درصورت امکان از او یک بگیرید .

دکتر پویا دانشور- دبیر هیات پزشکی ورزشی استان اصفهان