به این منظور از بین دانش آموزان هفت تا نه ساله شهر کرمان 184 دختر و 200 پسر از طریق آزمون توانایی حرکتی پایه مورد سنجش قرار گرفتند. سپس از آزمونهای آماری u من- ویتنی ضریب همبستگی رتبه ای اسپیرمن و آزمون دو جمله ای استفاده گردید و مشاهده شد که پسران از 27 خرده آزمون اجرا شده در شش مورد بدون تفاوت با هنجار، 15 مورد ضعیف تر و در شش مورد قوی تر از هنجار عمل کرده اند. در صورتی که عملکرد دختران در چهار مورد بودن تفاوت با هنجار، 13 مورد ضعیف تر و در 10 مورد قوی تر از هنجار بود. به علاوه در هر گروه سنی پسران در خرده آزمونهای دوم، پنجم، ششم ، هشتم و نهم بر دختران برتری داشتند.

واژه های کلیدی: عملکرد حرکتی پایه، هنجار

مقدمه:

 مسلما لزوم و اهمیت حرکت بر کسی پوشیده نیست. هر جا زندگی وجود دارد حرکت نیز هست. شاید بتوانیم به جای عبارت معروف «من فکر می کنم پس من هستم» بیان کنیم. «من حرکت می کنم پس من هستم». حرکت از مهمترین وسایل کشف و تجربه دنیای اطراف و یک عنصر سازنده ذهن است.سقراط بیان می کند:  در جریان فکر کردن که به نظر می رسد نقش بدن به حداقل آن کاهش می یابد، این امر آشکار و روشن است که اشتباهات بزرگ اغلب می تواند ناشی از ناتندرستی و کم تحرکی باشد به همین دلیل افلاطون هم صحبت از عقل سالم در بدن سالم می کند. این بیانات اهمیت توجه به حرکت را به ما گوشزد می نماید. به علاوه حرکت در کودکان از اهمیت مضاعفی برخوردار است چرا که کودکان بر خلاف بزرگترها در جریان «شدن» قرار دارند تا «بودن».

 در این راستا مهارتهای بنیادی که از عوامل مهم رشد حرکتی کودکان و پایه و اساس یادگیری و توسعه مهارتهای ورزشی مختلف اند، از اهمیت ویژه ای برخوردارند. به دلیل اهمیت مهارتهای حرکتی پایه در سطوح مختلف پیشرفت شخصی، پرداختن به آنها و انجام اقدامات اساسی و اصلاحی، جهت گسترش و تحول ورزش کشور ضروری می نماید. به علاوه ضروریات ارزیابی مهارتهای حرکتی پایه در سنین پایین به منظور برنامه ریزی برای توسعه این تواناییها، شناخت مشکلات احتمالی و تلاش در رفع آنها بر کسی پوشیده نیست. در این رابطه سندرز و کیدمن در سال 1998 طی ارزیابی مهارتهای حرکتی پایه دختران و پسران به این نتیجه دست یافتند که: دختران نسبت به پسران در اجرای مهارتهای حرکتی درشت ضعیف ترند.

 کدرینگتن (1999) بیان می کند: اگر پسران و دختران در دوران کودکی تحت تعلیمات یکسان قرار گیرند در نوع مهارتها و قدرت فراگرفتن آنها، تفاوت کمتری مشاهده می شود.

 در این تحقیق، عملکرد حرکتی پایه دانش آموزان دختر و پسر هفت تا نه ساله شهر کرمان ارزیابی شده و نتایج حاصل با هنجار موجود برای هر سن و جنس به صورت مجزا مورد مقایسه قرار گرفته است. هم چنین عملکرد حرکتی پایه آزمودنیهای دختر و پسر در هر خرده آزمون مقایسه شده است.

 روش شناسی تحقیق:

 با توجه به ماهیت موضوع مورد بررسی و اهداف مورد نظر، روش انجام پژوهش، توصیفی از نوع پیمایشی می باشد.

جامعه آماری:

 جامعه مورد نظر در این تحقیق شامل کلیه دانش آموزان هفت تا نه ساله شهر کرمان (ناحیه یک و دو) در سال تحصیلی 92-91 می باشند. تعداد کل آنان 33465 نفر است که 16052 نفر آنها دختر و  17413 نفر آنها پسر می باشد.

نمونه و نحوه گزینش آن:

حجم نمونه بر اساس فرمول حجم نمونه و اشتباه مجاز 05/0، 384 نفر در نظر گرفتته شد. با توجه به اینکه نحوه نمونه گیری، طبقه ای از نوع انتساب متناسب بود، 184 دختر و 200 پسر از سه مدرسه دخترانه و سه مدرسه پسرانه شهر کرمان به طور تصادفی انتخاب شدند.

روش جمع آوری اطلاعات:

 ابتدا اطلاعات فردی آزمودنیها از قبیل سن، جنس، وزن، قد، معدل، سابقه بیماری از طریق پرسشنامه جمع آوری شد. سپس کلیه آزمودنیها از طریق آزمون توانایی حرکتی پایه مورد آزمون قرار گرفتند. این مجموعه آزمون در سال 1974 توسط دانیل  دی. ارنهایم و ویلیامز ای سینکلر جهت ارزیابی توانایی حرکتی پایه کودکان 4 تا 12 ساله گردآوری شده است و شامل نه خرده آزمون می باشد که به ترتیب عبارتند از: مهره نخ کردن،  هدف گیری، صفحه ضربه زنی، کشیدگی  عضلات کمر و عقب ران، پریدن از حالیت چمباتمه به حالت ایستاده در آمدن، تعادل ایستا، شنا رفتن و عقب ران، پریدن. از حالت چمباتمه به حالت ایستاده در آمدن، تعادل ایستا ، شنا رفتن با صندلی و چابکی در دویدن. به منظور یکسان بودن شرایط کلیه آزمودنیها توسط یک آزمونگر (محقق) در صبح مورد آزمون قرار گرفتند و در محیط برگزاری آزمون (نمازخانه مدارس) وسیله ای که موجب حواس پرتی آزمودنیها می شد، وجود نداشت.

خرده آزمون اول: مهره نخ کردن

 مواد: تعدادی مهره 27/1 سانتی متری، یک بند کفش گرد 46 سانتی متری که ته آن گره خورده باشد و یک نوع پلاستیکی دو سانتی متری داشته باشد، یک زمان سنج.

خرده آزمون دوم:هدف گیری

 مواد: یک نشان شامل سه دایره به اندازه های 13 و 28 و 46 سانتی متر که باید به دیوار چسبانده شود و از پایین 22/1 متر به کف زمین فاصله داشته باشد، 15 کیسه لوبیای 10 تا 13 سانتی متری.

خرده آزمون سوم: صفحه ضربه زنی.

 مواد: یک میز، یک صفحه ضربه الکترونیکی به طول 46 سانتی متر به همراه یک شمارشگر، البته اگر آزمونگر شخصا کار شمارش را انجام دهد به شمارشگر احتیاجی نخواهد بود.

خرده آزمون چهارم: کشیدگی عضلات کمر و عقب ران.

 مواد: یک متر یا هر نوع مقیاس سه متری

 خرده آزمون پنجم: پریدن

خرده آزمون ششم: از حالت چمباتمه به حالت ایستاده در آمدن.

 مواد: یک زیر انداز 5/1 تا دو متری، زمان سنج.

خرده آزمون هفتم: تعادل ایستا

 مواد: چشم بند برای بستن چشمها ، زمان سنج، دو تخته تعادل به عرض 5/2 و 5/5 سانتیمرت.

 خرده آزمون هشتم: شنا رفتن با صندلی

 مواد: یک صندلی با  نیمکت که در حدود 35تا 45 سانتی متر از زمین فاصله داشته باشد، زمان سنج و دیواری که آزمودنی پاهای خود را به آن تکیه دهد.

خرده آزمون نهم: چابکی در دویدن

 مواد: چهار صندلی یا مخروط، یک زمان سنج

تجزیه و تحلیل آماری داده ها:

 در این تحقیق جهت ترسیم جداول توزیع فراوانی، درصد یافته ها، ترسیم نمودارها، محاسبه میانگین،صدکها و ... و مقایسه نتایج به دست آمده با هنجار موجود از آمار توصیفی استفاده شد و جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از آمار استنباطی استفاده گردید.

 از آزمون ناپارامتری uمن – ویتنی جهت بررسی وجود اختلاف معنی دار بین عملکرد آزمودنیهای دختر و پسر در هر خرده آزمون و از ضریب همبستگی رتبه اسپیرمن به منظور بررسی جود اختلاف معنی دار بین خرده آزمونهای هر گروه از آزمودنیها استفاده شد. به علاوه جهت بررسی معنی دار بودن تفاوت میانه نمرات در نمونه و هنجار موجود از آزمون دوجمله ای استفاده گردید.

 بحث و نتیجه گیری

 با توجه به یافته های پژوهش ملاحظه گردید که پسران از 27 خرده آزمون اجرا شده در شش مورد بدون تفاوت با هنجار، 15 مورد ضعیف تر و در شش مورد قوی تر از هنجار عمل کرده اند در صورتی که عملکرد دختران در چهار مورد بدون تفاوت با هنجار و 13 مورد ضعیف تر و در 10 مورد قوی تر از هنجار می باشد.

تفاوت میان نمرات نمونه و هنجار در آزمودنیها

ارتباط معنی دار وجودندارد

-         آزمودنیها ضعیف تر از هنجار

-          آزمودنیهای قوی تر از هنجار

از آنجایی که تمرین و تجارب حرکتی تاثیر به سزایی بر روی محرکهای حرکتی دارد و دیده شده افرادی که از موقعیتهای تمرینی مناسبی برخوردارند، در انجام مهارتهای حرکتی موفق تر می باشند، لذا می توان دلیل ضعف حرکتی مشاهده شده را به الگوهای جدید زندگی، کمبود فضاهای مناسب آموزشی و عدم حضور معلمان متخصص ورزشی در دبستانها و .... نسبت داد.

در مقایسه دختران با پسران، به طور کلی در هر سه گروه سنی، در خرده آزمونهای هدف گیری، پریدن ا زحالت چمباتمه به حالت ایستاده در آمدن، شنا رفتن با صندلی و چابکی در دویدن، پسران عملکرد بهتری نسبت به دختران دارند. این یافته ها بر نتایج تحقیقات انجام شده توسط سندرز (1998)، ودارد (1997)، دون (1996) و رادسپ (1995) و لویس (1993) که مبین برتری پسران در مهارتهای حرکتی درشت اند، مطابقتدارد (7، 8، 4،6  و 5).

 در بررسی همبستگی بین خرده آزمونها، مشاهده شد که ارتباط بین اکثر آنها معنی دار نمی باشد. به علاوه درمواردی که ارتباط معنی دار وجود دارد ضریب همبستگی بسیار ضعیف می باشد. این نتایج با فرضیه اختصاصی هنری همخوانی دارد و نظریه توانایی عمومی حرکتی را رد می کند. بنابراین علت موفقیت عده ای از افراد در چندین رشته ورزشی را می توان در عواملی چون شکل بندی جسمی، تشویق والدین، تجربه و تمرین جستجو کرد.

با توجه به موارد مذکور آگاهی و  تخصص مربیان ورزشی در راستای گسترش مهارتهای حرکتی پایه کودکان از مسائل بسیار مهمی است که دست اندر کاران امور ورزشی باید به آن توجه بیشتری مبذول دارند.

منابع و ماخذ:

 1-ارنهایم، دانیل دی و سینکلر، ویلیامز ای. حرکت درمانی. ترجمه حمیده علیزاده (1375). چاپ اول، تهران: انتشارات رشد.

2-رمضان نژاد، رحیم (1377). رشد و تکامل جسمانی، حرکتی. انتشارات دانشگاه گیلان

3-Codrington, c. (1999) Gender diffierences in physical activity physical fitness in young Children grete. The journal of sports medicine and physicalfitness,March, 24-30,Refs:39.

4-Dunn,J.C.,Watkinson,E.J.(1996).problems with identification children who are physhicaly awkward using the TOML.Adapted physical activity quarterly, 13 (4),347-359.Refs:29.

5-Loovis, E.M.(1993). Influence of age, Sexz, balance, and sport participation on devolpment of throwing by Children in grandes k-8.Perceptual and motor Skills, 459-464,Refs: 76.

6-Raudsepp.L., Paasuke, M. (1995).Gender differences in fundamental movement patterns, motor proformance, and strength measurements of pebubertal children.Pediatric exercise science, 7(3). 294-304,Refs: 31.

7- Sanders.L.Kildman,L. (1998).Can primary school children perform fundamental motor skills?. Journal physical education,31 (4),11-13,Refs: 11.

8-Woodard, R.J.surburg, P.R. (1997).Fundeamental gross motor skill performance by girs and boys with learning disablilites, Perceptual and motor skills, 84 (3 part 1), 867-870,Refs: 17.