درطول زمان، بسیاری از انواع ورزش‌ها ایجاد شده‌اند که شامل ورزش‌های انفرادی، تیمی، ورزشهای سازمان یافته غیررسمی، ورزش‌های سازمان‌یافته و حرفه‌ای هستند. انواع ورزش‌ها می‌توانند به روش‌های مختلف اثر مثبتی بر افراد و جوامع داشته باشند؛ برای مثال، ورزش می‌تواند فرصتی برای بازی و سرگرمی، رقابت، رهایی از خستگی با ایجاد زمان آزاد، بهبود جامعه‌پذیری به‌وسیله معرفی قوانینی که باید رعایت شوند، همکاری با دیگران برای رسیدن به هدف، به‌ چالش‌ کشیدن محدودیت‌های انسانی، اندازه‌ گیری (سنجش) خود، ایجاد و غلبه بر خطرها، کشف محدودیت‌های فردی، ایجاد موقعیت دوستی و تقویت روابط با دیگران، شناخت بهتر بدن خود، به دست آوردن درآمد، تجربه غرور، ابراز توانایی و استعدادهای فردی، تقویت صلح در سطوح محلی و بین‌المللی، حفظ فرم بدنی، به‌ دست آوردن یا کاهش وزن بدن، به دست آوردن و حفظ سلامت روانی، یادگیری نحوه احترام به دیگران، به اشتراک گذاری اهداف مشترک با دیگران، توسعه وفاداری، تعهد و پشتکار، پیشبرد ارزش‌های فرهنگی، تمرین مهارت‌های زندگی مانند مدیریت خشم و کاهش استرس باشد.

 همچنین می توان عنوان کرد که ایجاد محیط بازی، سرگرمی، شاداب و آزاد ازطریق ورزش (ترشح هورمون های شادی آور در ورزش، اندورفین و غیره)، انجام ورزش های مختلف با حداقل تأکید بر برد و باخت و تأکید فراوان بر مشارکت ورزشی و لذت بردن از آن اهمیت بسیار بالایی دارد و همچنین اجتماعی کردن، ایجاد دوستی و آموزش همکاری با دیگران از طریق پیروی و احترام به قوانین ورزشی ازطریق انجام ورزش‌های همگانی که با قوانین اندک می‌توانند در این‌ زمینه کارساز باشند (پیاده‌روی، کوهنوردی و غیره) از موارد بسیار مهم است.

ورزش و اعتیاد

ورزش و فعالیت بدنی مناسب و در چند محور با اعتیاد به مواد اعتیادآور ارتباط دارد.

این محورها عبارتند از:

الف) نقش ورزش در پیشگیری از اعتیاد.

ب) نقش ورزش در درمان اعتیاد.

ج) نقش ورزش در کاهش آسیب از اعتیاد که همگی حاکی از تاثیر مثبت ورزش در اعتیاد هستند.

پس از عوامل اجتماعی، "ورزش" دومین عامل برای پیشگیری از اعتیاد است.

انواع ورزش‌ها می‌توانند به روش‌های مختلف اثر مثبتی بر افراد و جوامع داشته باشند؛ برای مثال، ورزش می‌تواند فرصتی برای بازی و سرگرمی، رقابت، رهایی از خستگی با ایجاد زمان آزاد، بهبود جامعه‌پذیری به‌وسیله معرفی قوانینی که باید رعایت شوند، همکاری با دیگران برای رسیدن به هدف، به‌ چالش‌ کشیدن محدودیت‌های انسانی، اندازه‌ گیری (سنجش) خود، ایجاد و غلبه بر خطرها، کشف محدودیت‌های فردی، ایجاد موقعیت دوستی و تقویت روابط با دیگران، شناخت بهتر بدن خود، به دست آوردن درآمد، تجربه غرور، ابراز توانایی و استعدادهای فردی، تقویت صلح در سطوح محلی و بین‌المللی، حفظ فرم بدنی، به‌ دست آوردن یا کاهش وزن بدن، به دست آوردن و حفظ سلامت روانی، یادگیری نحوه احترام به دیگران، به اشتراک گذاری اهداف مشترک با دیگران، توسعه وفاداری، تعهد و پشتکار، پیشبرد ارزش‌های فرهنگی، تمرین مهارت‌های زندگی مانند مدیریت خشم و کاهش استرس باشد.

بر اساس  پژوهش ها همچنین می توان عنوان کرد که ایجاد محیط بازی، سرگرمی، شاداب و آزاد ازطریق ورزش (ترشح هورمون های شادی آور در ورزش، اندورفین و غیره)، انجام ورزش های مختلف با حداقل تأکید بر برد و باخت و تأکید فراوان بر مشارکت ورزشی و لذت بردن از آن اهمیت بسیار بالایی دارد و همچنین اجتماعی کردن، ایجاد دوستی و آموزش همکاری با دیگران از طریق پیروی و احترام به قوانین ورزشی ازطریق انجام ورزش‌های همگانی که با قوانین اندک می‌توانند در این‌ زمینه کارساز باشند (پیاده‌روی، کوهنوردی و غیره) از موارد بسیار مهم است.

تلاش در مقابل محدودیت‌های عملکرد انسانی، به‌ چالش کشیدن قابلیت‌های خود، کشف محدودیت‌های فردی در ورزش، نشان‌ دادن استعدادها و شایستگی‌های فردی و کشف اعتماد به نفس از طریق ورزش، بهبود وضعیت جسمانی و بدنی فرد، تناسب اندام، حفظ یا کاهش وزن، حفظ یا کسب سلامت روانی مناسب، کاهش استرس و کنترل آن، کاهش خشم و پرخاشگری، کاهش اضطراب، کاهش انزوا و گوشه‌گیری، انجام ورزش‌هایی مانند یوگا برای تمرکز و تمدد اعصاب، انجام ورزش ایروبیک برای ایجاد ریتم و هماهنگی بین ذهن و جسم و ارائه آموزش‌های ورزشی به افراد در سنین مختلف برای مشارکت حداکثر در ورزش‌ها از دیگر مسائل مهمی است که باید به آن اشاره کرد.

ودر آخر

برنامه ریزی برای پیشگیری از اعتیاد سطوح مختلفی دارد و بسته به جامعه هدف و نتیجه ای که از راه های پیشگیری از اعتیاد داریم مختلف است. اینکه جامعه درگیر اعتیاد باشد یا در معرض خطر نمی‌توان از برنامه و راهکارهای یکسان استفاده کرد و هر کدام جداگانه باید بررسی شود. درمان اعتیاد خود نیز یکی از راه‌های مهم در پیشگیری از اعتیاد است.

همگانی کردن ورزش به مفهوم تلاشی موثر در پیشگیری از ابتلاء به بیماریها به ویژه کاهش مصرف مواد مخدر و بیمه نمودن بدن و کسب سلامتی، شادابی و نشاط روحی است در  برنامه ریزی ها بایدتوجه ویژه به ورزش همگانی شود.

برای رسیدن به توسعه پایدار در هر جامعه‌ای علاوه بر برنامه‌ریزی، مدیریت صحیح و استفاده از فن آوری مناسب، استفاده از منابع انسانی کارآمد اهمیت بسیاری دارد لذا باید توجه داشت جامعه‌ای که نیروی انسانی سالم و شادابی داشته باشد، این امکان را خواهد داشت که در جهت توسعه واقعی، سریع‌تر گام بردارد، همچنین جامعه‌ای که دارای افرادی توانمند و قدرتمند باشد

نرگس خلیفه قلی مسئول کمیته روانشناسی استان قم