برای نخستین بار در سال ۱۹۹۲ از سوی کالج پزشکی ورزشی امریکا   ( ACSM ) نشانگان سه گانه زنان  ورزشکار مورد استفاده قرار گرفت. در تعریف اولیه سه گانه وجود سه جز اختلال خوردن (بی اشتهایی عصبی، پرخوری عصبی و... )، آمنوره (اختلال در نظم و یا قطع قاعدگی) و پوکی استخوان در این نشانگان گنجانده شد اما با پژوهش‌های بیشتر، گستره آن افزایش یافت.

امروزه انجام ورزش منظم، به منظور بالا بردن سلامت قلبی و عروقی، افزایش تراکم استخوان و بهبود کیفیت زندگی و افزایش طول عمر تاکید بسیاری می‌شود البته نباید از نظر دور داشت عدم رعایت اصول اجرای تمرین  و بیش تمرینی می‌تواند به کمبود انرژی و نبود تعادل بین دریافت انرژی و مصرف آن بی‌انجامد که خود سرآغاز بروز مشکلات زیادی از جمله بروز نشانگان سه گانه زنان ورزشکار اشاره کرد.

دختران ورزشکاری که ورزش‌هایی با شدت بالا انجام می‌دهند در معرض خطر ابتلا نشانگان سه گانه (سندرم تریاد) هستند. کاهش وزن‌های شدید و غیراصولی به ویژه در ورزشکاران حرفه ای، بی اشتهایی عصبی (بولیمیا) و لاغری شدید، نامنظم شدن یا قطع عادت ماهانه و پوکی استخوان از مهمترین نشانه‌های این سندرم می‌باشد. از جمله علائم شایع دیگر این نشانگان می‌توان به خستگی و کاهش تمرکز، شکستگی‌های استرسی، افزایش یروز آسیب دیدگی‌های ورزشی، شکنندگی مو و ناخن و درد قفسه سینه و ضربان قلب نامنظم اشاره کرد.

 همانند بسیاری از آسیب‌ها و بیماری‌ها، پیشگیری از بروز بهترین روش مقابله با آن می‌باشد و نقش آموزش ورزشکاران در این مورد از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است که نیازمند حضور یک گروه خبره با تخصص‌های مختلف می‌باشد تا علاوه بر اجرای یک برنامه غذایی متعادل و کافی از لحاظ کالری و ویتامین‌ها و مواد معدنی، و مداخله اصولی و علمی در کاهش وزن، برنامه تمرینی ویژه فرد از بروز بیش تمرینی جلوگیری کرد. از سوی دیگر حضور یک روانشناس ورزشی  به اصلاح  تصویر ذهنی از بدن کمک کرده و با استفاده از روش‌های انگیزشی، عملکرد ورزشکار بهبود بخشیده شود.

 ارزیابی های فیزیوتراپیست آگاه به نیز از بروز آسیب‌های ورزشی جلوگیری کرده و اقدامات لازم را در اولین فرصت اعمال می کند. در این میان نقش خانواده و اجتماع به ویژه مربیان را نمی‌توان نادیده گرفت، که با هدف کسب موفقیت ممکن است فشارهای نامتعارفی را بر ورزشکار تحمیل کنند که سلامت وی را به مخاطره بی‌اندازد.

در پایان باید تاکید کرد کسب موفقیت یک ورزشکار نیازمند مشارکت و همکاری یک تیم اجرایی پزشکی، ورزشی، اجرایی و ... کارآزموده است و نمی‌توان انتظار داشت بدون رعایت شرایط مناسب، موفقیت ماندگار را تضمین کرد.

دکتر زینب واشقانی فراهانی  // فیزیوتراپیست هیات پزشکی ورزشی استان بوشهر