. یکی از دوران حساس زندگی یک زن یائسگی می­باشد. سازمان جهانی بهداشت، یائسگی را این گونه تعریف می­کند : قطع واقعی قاعدگی به مدت ۱۲ ماه به علت از دست رفتن فعالیت فولیکولهای تخمدان؛ زنان در سنین متفاوت یائسه می­شوند و میانگین یائسگی در حدود ۵۲-۵۰ سال تخمین زده شده است. با وجود افزایش امید به زندگی، سن شروع یائسگی یا قطع قاعدگی تغییر نکرده و زنان حدود ۳۰ سال یا بیشتر (بیش از یک سوم) عمر خود را در یائسگی  و یا حوالی یائسگی می­گذرانند. شروع یائسگی تدریجی بوده و معمولا با تغییراتی در روند قاعدگی شروع می­شود که این تغییرات از اواخر دهه سوم زندگی شروع می­شود. مشکلات روانی -اجتماعی شامل بی خوابی و خستگی در ۴۰-۳۰% زنان یائسه مشاهده می­شود.   افسردگی، اضطراب، تحریک پذیری، کاهش تمرکز و فراموشی با یائسگی ارتباط دارند.یائسگی زمانی در زندگی یک زن به رسمیت شناخته می­شود که  با تغییرات بیولوژیکی و اجتماعی  همراه بوده که می­تواند سلامت روان  فرد را تحت تاثیر قرار دهد. مطالعات متعددی به بررسی ارتباط بین یائسگی و علائم روانی بخصوص افسردگی با نتایج مختلف انجام شده است. سلامت زنان از اهمیت بالای برخوردار است به این دلیل که اولاً، زنان حدود نیمی از جمعیت هر کشور را تشکیل می­دهند، ثانیاً عمر زنان بیشتر از مردان است و ثالثاً زنان با مسائل بهداشتی بیشتری مواجهه هستند. زنان در ایران از وضعیت مساعد سلامتی برخوردار نبوده و همگام با زنان دیگر کشورها کمبودهای بدنی و آسیب های فیزیولوژیک و روانی را تجربه می­کنند. در بسیاری از موارد وضعیت سلامت زنان نتیجه عملکرد همراه با پروسه­های متعدد مدیریتی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی است که منجر به ناتوانی زنان و محرومیت آنها از حق سلامت می­شود. نشانه های یائسگی ارتباط تنگاتنگی با کیفیت زندگی زنان در دوران یائسگی داشته و چه از لحاظ فیزیولوژیک و چه از لحاظ روانی و اجتماعی می­توانند کیفیت زندگی زنان را تحت الشعاع خود قرار دهند.

زنان بعد از یائسگی ممکن است منافع منحصر به فردی از ورزش را به دست آورند، زیرا  افزایش وزن و شکم بعد از یائسگی وجود دارد؛ علاوه بر این، افزایش چربی بدن، چربی شکم و افزایش وزن بالغین خطر ابتلا به سرطان سینه پس از یائسگی را افزایش می دهد. سرطان آندومتر و کولون، سندرم متابولیک، دیابت نوع ۲ و بیماری قلبی عروقی نیز از طریق چاقی بعد از یائسگی متمرکز می شوند. فعالیت بدنی از طریق تنظیم چربی بدن  خطر ابتلا به سرطان سینه پس از یائسگی را کم می کند.

استئوپروز و از دست دادن چگالی استخوان بعد از یائسگی، یک بار اقتصادی و اجتماعی در سرتاسر جهان دارد.  ورزش منظم و فعالیت بدنی مداخلات موثر برای به حداکثر رساندن یا حفظ حداکثر توده استخوانی و جلوگیری از کاهش چگالی استخوان در سالمندان می باشد. مطالعات مختلف بیان کرده اند که ورزش مادام العمر، ویژه برای هر سن، یک راه موثر برای حفظ سلامت استخوان در دختران و زنان به ویژه زنان یائسه است. آسیب ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ ﺍﺳﺘﺌﻮﭘﺮﻭﺯ ﻭ ﻧﺎﺗﻮﺍﻧﻲ ﻫﺎﻱ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﺁﻥ ﮐﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ بنابراین، می توان ﺑﺎ ﺍﻃﻤﻴﻨﺎﻥ ﺍﻇﻬﺎﺭ ﮐﺮﺩ ﮐﻪ ﺯﻧﺎﻥ ﻳﺎﺋﺴﻪ ﺑﻪ ﺷﺪﺕ در ﻣﻌﺮﺽ ﺧﻄﺮ ﺍﺑﺘﻼ ﺑﻪ ﺍﺳﺘﺌﻮﭘﺮﻭﺯ ﻭ ﻋﻮﺍﺭﺽ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ آن ﻫﺴﺘﻨﺪ.

همچنین ﺩﺭ مطالعه ﺟﺎﻣﻌﻲ ﮐﻪ در ﻣﺮﮐﺰ تحقیقات ﻏﺪﺩ ﺩﺭﻭن ﺭﻳﺰ ﻭ ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﻴﺴﻢ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﻋﻠﻮﻡ ﭘﺰﺷﮑﻲ ﺗﻬﺮﺍﻥ در افراد ﺳﺎﻟﻢ ﺳﺎﮐﻦ ﺷﻬﺮ ﺗﻬﺮﺍﻥ ﺍﻧﺠﺎﻡ شد، ﻳﺎﻓﺘﻪ ها ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩ که ﺷﻴﻮﻉ ﺍﺳﺘﺌﻮﭘﺮﻭﺯ در گروه ﺳﻨﻲ ۶۹ - ۶۰ ﺳﺎﻝ ﺩﺭ زنان ۴/۳۲ % ﺍﺳﺖ. بنابراین، ﺍﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎﺭﻱ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻳﮑﻲ ﺍﺯ اولویتهای ﻣﻬﻢ ﺑﻬﺪﺍﺷﺘﻲ ﺩﺭ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﻬﺪﺍﺷﺘﻲ ﺍﻳﺮﺍﻥ، ﻣﺤﺴﻮﺏ می ﮔﺮﺩﺩ. ﭘﻴﺸﮕﻴﺮﻱ ﻭ ﺩﺭﻣﺎﻥ ﺍﺳﺘﺌﻮﭘﺮﻭﺯ ﺷﺎﻣﻞ مداخله های دارویی ﻭ ﻏﻴﺮﺩﺍﺭﻭیی ﺍﺳﺖ . ﺍﮔﺮﭼﻪ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ دارو ﺑﺎﻋﺚ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﺗﺮﺍﮐﻢ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ ﻭ کاهش ﺧﻄﺮ ﺷﮑﺴﺘﮕﻲ ﺩﺭ ﺯﻧﺎﻥ ﻳﺎﺋﺴﻪ می ﺷﻮﺩ، ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎﻱ ﺩﺭﻣﺎﻧﻲ ﻭ ﻋﻮﺍﺭﺽ ﺟﺎﻧﺒﻲ آنها ﻧﻴﺰ ﻗﺎﺑﻞ تامل ﺍﺳﺖ. ﺍﻳﻦ در حالی است ﮐﻪ ﺩﺭﻣﺎﻥ ﻫﺎﻱ ﻏﻴﺮ ﺩﺍﻭﺭیی ﺑﻪ ﺧﺼﻮﺹ ﺩﺍﺷﺘﻦ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ بدنی ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺼﺮﻑ ﺩﺍﺭﻭﻫﺎ، ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻱ ﮐﻤﺘﺮﻱ دارد ﻭ فاقد ﻋﺎﺭﺿﻪ ﺍﺳﺖ.

ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎﻱ مطالعه ﻫﺎﻱ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻧﻴﺰ نشان میﺩﻫﺪ ﻛﻪ ﻭﺭﺯﺵ ﺑﻪ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺩﺭﻳﺎﻓﺖ ﮐﺎﻓﻲ ﮐﻠﺴﻴﻢ ﻭ ﻭﻳﺘﺎﻣﻴﻦ D ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺯﻳﺎﺩﻱ ﺩﺭ ﮐﺎﻫﺶ ﺳﺮﻋﺖ ﺍﺯ ﺩﺳﺖ ﺭﻓﺘﻦ ﺗﺮﺍﮐﻢ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ دارد. ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﻳﮑﻲ از ﺭﻭﺵ ﻫﺎﻱ موثر، ﻣﻄﻤﺌﻦ ﻭ ﺍﺭﺯﺍﻥ برای ﭘﻴﺸﮕﻴﺮﻱ ﻳﺎ ﺑﻪ تاخیر ﺍﻧﺪﺍﺧﺘﻦ ﺑﺮﻭﺯ ﺍﺳﺘﺌﻮﭘﺮﻭﺯ، ﺍﻧﺠﺎﻡ فعالیت های ﻭﺭﺯﺷﻲ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻣﻨﻈﻢ ﻭ ﺩﺭ ﻗﺎﻟﺐ ﻳﮏ ﺭﻭﺵ ﺧﺎﺹ است. ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻓﻴﺰﻳﮑﻲ ﻣﻨﻈﻢ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺳﺒﺐ ﺳﻼﻣﺖ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ ها می ﺷﻮﺩ ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺎ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻗﺪﺭﺕ ﻋﻀﻼﻧﻲ، ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺗﻌﺎﺩﻝ ﻭ هماهنگی ﺩﺭ ﺑﺪﻥ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﻲ هم ﺑﺮ ﺳﻼﻣﺖ ﮐﻠﻲ ﺑﺪﻥ دارد.

فعالیت های ﻭﺭﺯﺷﻲ ﻭ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻓﻴﺰﻳﮑﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ مداخله ﻏﻴﺮﺩﺍﺭﻭیی برای ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﺗﺮﺍﮐﻢ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ ﺩﺭ ﺳﻨﻴﻦ جوانی ﻭ ﭘﻴﺸﮕﻴﺮﻱ ﺍﺯ ﮐﺎﻫﺶ توده ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻧﻲ ﺩﺭ ﺳﻨﻴﻦ میانسالی ﺗﻮﺻﻴﻪ می شود. ﺩﺭ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﺳﺎﻟﻤﻨﺪ ﻧﻴﺰ ﺍﻧﺠﺎﻡ فعالیت های ﻭﺭﺯﺷﻲ ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻤﻲ ﺩﺭ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﺗﺮﺍﮐﻢ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ، ﭘﻴﺸﮕﻴﺮﻱ از ﺳﻘﻮﻁ ﻭ شکستگی ﻫﺎﻱ ﺍﺣﺘﻤﺎﻟﻲ دارد. همچنین، ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎﻱ مطالعه ﻫﺎﻱ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺣﺎﻛﻲ از ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﺜﺒﺖ ورزش ﻫﺎﻱ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺮ ﺗﺮﺍﮐﻢ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ زنان ﭘﺲ از یائسگی  است. ﺩﺭ ﻫﻤﻴﻦ رابطه،   توصیه می شود ﺯﻧﺎﻥ ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﭘﻮﮐﻲ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ ﺣﺪﺍﻗﻞ سه ﺑﺎﺭ ﺩﺭ ﻫﻔﺘﻪ ﻭ ﻫﺮ ﺑﺎﺭ ۳۰ ﺩﻗﻴﻘﻪ ﻭﺭﺯﺵ کنند. ﺍﻳﻦ ورزش می ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺷﺎﻣﻞ ﭘﻴﺎﺩﻩ ﺭﻭﻱ ﺳﺎﺩﻩ باشد.

دکترمحمدمهرتاش- هیأت پزشکی ورزشی استان کرمان