هنگامی‌که سیستم ایمنی بدن ما به‌درستی عمل می‌کند، تهدیدات مانند باکتری‌ها، انگل‌ها و ویروس‌ها را شناسایی می‌کند و باعث می‌شود تا با پاسخ ایمنی مناسب آنها را از بین ببرد. سیستم ایمنی بدن ما به‌طور گسترده به دو قسمت تقسیم می‌شود: ذاتی و اکتسابی.
سیستم ایمنی ذاتی حفاظت طبیعی است که ما با آن متولدشده‌ایم و اولین خط دفاع بدن ما برای مبارزه با عفونت است. پس از تشخیص عفونت، واکنش ذاتی ما به‌سرعت در حال انجام است و باعث می‌شود تا عوامل مهاجم را با تولید موکوس های اضافی و یا با تب از بین ببرد.
سیستم ایمنی اکتسابی محافظتی است که در دوران زندگی ما به دست می‌آید، همان‌طور که در معرض بیماری قرارگرفته‌ایم یا از واکسیناسیون در برابر  آنها محافظت می‌کنیم. سیستم اکتسابی ‌آنتی‌بادی‌ها را تولید می‌کند که برای از بین بردن عوامل مهاجم در بدن ضروری است.
سیستم اکتسابی می‌تواند بین ۵ تا ۱۰ روز برای شناسایی، آنتی‌بادی‌هایی که موردنیاز است را در تعداد موردنیاز برای حمله به یک عامل مهاجم تولید می کند.

آیا می‌توان سیستم ایمنی را تقویت کرد؟
به‌این‌ترتیب سیستم ایمنی ذاتی نمی‌تواند تقویت شود. اگر پاسخ ذاتی تحریک شود، شما آبریزش بینی، تب و احساس افسردگی می‌کنید.
یک واکسن، حاوی یک نسخه بی‌خطر از میکروب است که شما نیاز به حفاظت در برابر آن دارید. بر همین اساس سیستم اکتسابی، عامل ‌مهاجم را به یاد می‌آورد و به‌سرعت برای حمله به آن عمل کند.
سیستم ایمنی شامل انواع مختلفی از سلول‌های مختلف است که به میکروب‌های مختلف پاسخ می‌دهند.
درحالی‌که بسیاری از محصولات ادعا می‌کنند که می‌توانند سیستم ایمنی را افزایش دهند، این مفهوم ازلحاظ علمی کمی مبهم است. تلاش برای تقویت سلول‌ها لزوماً مطلوب نیست و ممکن است عوارض جانبی جدی ایجاد کند.
سیستم ایمنی بدن شامل سلول‌های مختلفی است که در بسیاری از موارد به میکروب‌های مختلف پاسخ می‌دهند. کدام سلول‌ها را تقویت کند و به چه میزان؟ این‌یک سؤال است که دانشمندان در حال حاضر پاسخ آن را نمی‌دانند.
آنچه محققان می‌دانند این است که بدن به‌طور مداوم سلول‌های ایمنی را که به نام گلبول‌های سفید یا لکوسیت ها نامیده می‌شوند، ایجاد می‌کند و سلول‌های بیشتری از سیستم اکتسابی ‌- شناخته‌شده به‌عنوان لنفوسیت‌ها - تولید می‌کند.
سلول‌های اضافی از طریق یک فرآیند طبیعی مرگ سلولی به نام آپوپتوز خود را از بین می‌برند. هنوز بهترین مخلوط سلول‌ها یا تعداد مطلوب برای سیستم ایمنی جهت بهترین عملکرد نامشخص است.

سیستم ایمنی ضعیف
برای بسیاری از مردم، سیستم ایمنی به‌خوبی تنظیم خود را انجام می‌دهد و نیازی به کمک ندارد. بااین‌حال، در بعضی افراد، داروها یا اختلالات سیستم ایمنی بدن باعث بروز فعالیت کم سیستم ایمنی بدن می‌شود.

     اختلالات اولیه دفاع ایمنی معمولاً از زمان تولد وجود دارد و توسط ازدست‌رفتن قسمت‌های خاص سیستم ایمنی بدن ایجاد می‌شود.
     اختلالات ثانویه دفاع ایمنی درنتیجه به خطر افتادن سیستم ایمنی بدن توسط عوامل محیطی، ازجمله اچ آی وی، سوختگی شدید، سوءتغذیه یا شیمی‌درمانی، رخ می‌دهد.
     آلرژی و آسم زمانی ایجاد می‌شود که سیستم ایمنی به موادی که مضر نیستند پاسخ دهد.
     بیماری‌های خود ایمنی شرایطی مانند آرتریت روماتوئید، بیماری روده التهابی، مولتیپل اسکلروزیس و دیابت نوع ۱ هستند که به‌موجب آن سیستم ایمنی بدن به‌اشتباه سلول‌ها و بافت‌های بدن خود را موردحمله قرار می‌دهد.

تأثیر شیوه زندگی بر پاسخ سیستم ایمنی
مولکول‌های اصلی سیستم ایمنی شامل گره‌های لنفاوی، لوزه‌ها، طحال، مغز استخوان و تیموس هستند.
بسیاری از عوامل، از قبیل رژیم غذایی، ورزش و خواب، می‌توانند پاسخ ایمنی را تحت تأثیر قرار دهند.
هیچ رابطه مستقیم بین شیوه زندگی و پاسخ ایمنی افزایش‌یافته مشخص نشده است، اما محققان تأثیر عواملی مانند ورزش، رژیم غذایی و استرس بر پاسخ سیستم ایمنی را موردبررسی قرار داده‌اند.
بهترین چیزهایی که می‌توانید برای حفظ سیستم ایمنی بدن خود انجام دهید، استراتژی‌های زندگی سالم است که به‌کل بدن، ازجمله سیستم ایمنی بدن شما کمک می‌کند. این استراتژی‌ها عبارت‌اند از:
    رژیم غذایی غنی از میوه‌ها و سبزی‌ها
    ورزش منظم
    حفظ وزن سالم
    ترک سیگار
    خواب کافی
    کاهش استرس

ادامه دارد...

دکترمحمدمهرتاش-مسئول کمیته تغذیه هیأت پزشکی ورزشی استان کرمان